Elke tuinier zou dit onmiddellijk beamen, tuinieren is vooruit kijken. Bloeiseizoenen worden zo lang mogelijk gerekt en wil je rekening houden met kleur, oogst en voeding voor de dieren (om de winter door te komen). Het liefst heeft de winter ook wat kleur, zoals groen van coniferen, oranje, goudgeel tot rode herfstkleuren en bruin van het ‘Afterlife’ van planten.

Bruin, rood, goudgeel etc. zijn echt kleuren waaraan je denkt bij dit najaarsseizoen. Je denkt bijna dat de warme kleuren van de herfst de kouder wordende temperatuur voor ons moet goedmaken.

Chlorofyl zorgt voor de groene kleur in het blad en maakt het voor de plant mogelijk om zonlicht om te zetten in zijn eigen voeding. Als de dagen korter worden en de temperatuur gaat omlaag stopt langzaam de chlorophyl-productie in het blad en krijgen andere pigmenten de kans om zichzelf te laten zien. De twee meest primaire pigmenten zijn, carotenoïden die voor oranje, geel en bruin zorgen en anthocyanen die voor de rode pigmenten zorgen. De carotenoïden zijn constant in het blad aanwezig, dus het verschijnen van de kleur oranje is het meest voorspelbaar wanneer het chlorofyl het voor gezien houd. Bij de anthocyanen, die voor de rode kleuren zorgt ligt dat anders, hun verschijnen is afhankelijk van (zon)licht, plantchemie processen, temperatuur en de hoeveelheid (regen)water, hier bepaald het weer dus in welke mate de rode tinten onder andere de kleur van deze herfst gaan bepalen.

Herfst is toch ook een rijk seizoen, met zijn vele paddenstoelen, bergen afgevallen blad en bessen en bottels aan de bomen, heesters en planten. Soms is de herfst kort en dan weer kunnen we er lang van genieten, misschien ook wel door het klimaat dat aan het veranderen is. Heel af en toe bekruipt ons de gedachte dat het wel lijkt of de vier seizoenen zijn opgeschoven in tijd. Zo zien we dat momenteel (begin nov. 2021) er nog veel bomen in het groene blad zitten en de herfst zich net aan het aandienen is met gevolg dat de bomen die wel al in de herfstkleuren zijn extra opvallen. We zijn dan ook benieuwd of de herfst zich later laat zien of dat het een hele korte herfst zal gaan worden.

Het positieve hieraan is dat we nog wel bijvoorbeeld veel bloembollen kunnen planten of vaste planten kunnen vermeerderen door bijvoorbeeld natuurlijke vegetatieve vermeerdering, dus scheuren of delen en andere te vermeerderen door het nemen van stekken.

Beknopt overzicht van kleurbrengers in het najaar

De Berberis thunbergia is steeds meer in onze borders te zien, eerder was Berberis voornamelijk te zien in het publieke domein. De vele kleine rode blaadjes aan hun langgerekte takken zijn bijna een betovering. In de lente zijn deze rode blaadjes vergezeld van ook weer kleine goudgele bloementjes. In de herfst zijn het de vele besjes die prachtig kleuren in uw herfstborder. Berberis staat ook bekend om zijn eigenschap om luchtvervuiling op te vangen.

Voor de Photinia villosa (glansmispel) zijn naar oranjerood verkleurde blad krijgt komen er kleine rode vruchten tevoorschijn. Deze juweel voor de herfsttuin kan een hoogte bereiken van ongeveer 2,5 meter.

---

De Nederlandse naam van Cotinus coggygria is pruikenboom, een naam die deze struik prima omschrijft. Door de struik in het voorjaar te snoeien blijft hij mooi compact en blijft de Cotinus prachtig blad produceren dat in de herfst kleurt naar roodpaars.

---

Celastrus orbiculatus is een snelgroeiende klimmer, daarbij kan hij hoogtes halen van meer dan 10 meter. Als de gele vruchtjes zich openen zie je meteen de rode zaden verschijnen. ‘Diana’ is een vrouwelijke variëteit, plant daar ook een mannelijk exemplaar bij als ‘Hercules’

---

Nog tot ver in de herfst kunnen Dahlia’s onze herfsttuin of border sieren met hun prachtige bloemen in kleuren zoals; rood, oranje of goudgeel. Een mooie rode Dahlia is ‘Arabian Night’ een pompon-bloeiende soort met diep rode opvallende bloemen. Veel bloemige soorten zijn hiervan, maar het blijven weghalen van zijscheutjes brengt grote bloemen met zich mee. De Dahlia is overigens een echte allrounder omdat hij zowel in een klassieke tuin past als in een border in naturalistische stijl.

---

Rosa glauca is een botanische roos die best een grote struik kan worden. De bladeren zijn wat klein maar vallen goed op vanwege hun blauwgroene blad. De kleine roodpaarse bloemen steken hier mooi tegen af. Later volgen er talrijke kleine rozenbottels.

---

Tuinieren in de herfst met Carol Klein – 4 afleveringen

Bomen in mooie herfstkleuren

Van boven links tot rechtsonder

• Liquidamber styeraciflua
• Acer japonicum ‘Aconitifolium’
• Acer rubrum ‘Red Pointe’
• Acer saccharum ‘Green Mountain’
• Hamamelis
• Malus
• Quercus palustrus ‘Woodside Splendor’
• Zelkova carpinifolia ‘Verschaffeltii’

---

Dit bericht gaat onder deze aanbevelingen verder

Bekijk hier een bericht over de Acer – Acer, honderd tinten rood

foto’s; Van den Berk Boomkwekerijen – bekijk website

---

Stoere stammen geven Karakter

Zowel in de herfst als in de winter zijn er veel bomen met fraaie stammen die karakter geven in de tuin. In andere seizoenen valt dit nog niet zo op omdat zij dan in de meeste gevallen van blad of naald zijn voorzien, waardoor er minder accent op de stam komt te liggen.

Dit bericht gaat hieronder door

De kleine tuin of het balkon

Voor diegene die niet de beschikking heeft over een groot oppervlak is er ook best veel mogelijk. Ook voor een postzegeltuintje of een balkon zijn er tegenwoordig veel mogelijkheden om deze toch royaal van groen te voorzien. Verticale tuinen of levende muren bieden veel uitkomst.

Er bestaat een aardig sortiment aan planten die tijdens de herfst en winter groen blijven. Uit de wind en in de zon dan is bijv. de Passiflora een optie, in de volle grond of geschikte plantcontainer dan kunt u er veel plezier mee beleven. Viooltjes (Viola) in het najaar geplant geven al vroeg in het nieuwe jaar kleur en vrolijkheid. Dwergconiferen zoals

Laten we voor de natuur op beperkte ruimte niet de kleinste heesters te gebruiken. De heidesoorten zijn er in drie geslachten die voor ons waardevol zijn omdat ze in elk jaargetijde wel iets bijzonders te bieden hebben. Er zijn drie geslachten, Calluna, Daboecia en Erica. Erica is de dopheide, deze naam dankt zij aan de opvallende hangende bloemetjes, de kleuren van deze dopheide zijn sprekender dan van de struikheide en ook de bloei is over een langere periode. Deze heidesoort hoeft als enige heide niet in zure grond. Als uitzondering op de kleine heesters is er ook een zeer groot broer; Erica arborea. Deze soort, de boomheide (hoogte 2 m) moet op een goedbeschutte plek komen te staan en bij vorst goed worden ingepakt. Niet echt iets voor op een balkon maar wel leuk om te vermelden. De kleuren van de heidesoorten zijn er in veel tinten, van zo wit als sneeuw, tweekleurig, goudblond, roze, rood en paars.

Heide laat zich in de late seizoenen goed combineren met die van de dwergconiferen en Gaultheria procumbens dit is een klein heestertje met wit tot lichtroze urnvormige bloei en donkergroen glanzend blad. Na de bloei verschijnen opvallende rode bessen. Dit plantje is met zijn Nederlandse naam ook erg bekend: bergthee.

Grassen brengen in elk jaargetijde sfeer en beweging in de tuin. Zelfs bij het kleinste briesje wind beweegt er al een wereld aan grassen, dansend in de wind. Bovendien zijn er grassen die in de herfst en winter kleuren naar bruin, goudgeel en zelfs naar zwart.

Wilde dieren in de herfst & wintertuin

Veel insecten, maar ook bijvoorbeeld egels zijn blij met een laag blad en snoeiafval. Het aantal en soorten insecten staat sterk onder druk, u helpt deze kleine tuinvrienden er enorm mee als u het aanharken en afvoeren van deze laag laat plaatsvinden in het voorjaar. Maak plek in uw tuin voor een takkenril, dit is een stapel takken en/of stammetjes die u laat rotten. Een takkenril is geen insectenhotel maar eerder een insecten-resort. Allerlei insecten en kleine zoogdieren (egels etc.) gebruiken het voor de winterslaap. Op plekken in de tuin waar geen blad ligt maar zichtbare grond kunt u het beste deze grond licht omspitten.

Vogels worden al sinds heugenis door de winter geholpen door kant-en-klare producten die zelfs bij de benzinepomp te koop zijn. Ga liever zelf aan de slag want dan kunt u beter checken of de verschillende onderdelen op een gifvrije, duurzame manier zijn gekweekt.

Heesters en bomen met bessen, bottels of gevallen fruit zijn een pré voor vogels.

Herfst; de ideale tijd om vaste planten en bomen te planten

Veel tuiniers denken dat de lente de ideale tijd is om vaste planten en bomen te planten. De herfst is echter een veel betere tijd om vaste planten en bomen te planten.

De grond is gedurende de zomer lekker warm geworden, iets wat (vaste) planten en bomen lekker vinden. Door de warme grond kunnen de wortels zich beter ontwikkelen, er ontstaan nieuwe wortels en huidige wortels profiteren mee. In de herfst is er ook voldoende hemelwater waardoor de planten bij het aanplanten maar weinig water behoeven. De planten en bomen, geplant in de herfst, hebben ook een voorsprong in groei en bloei ten opzichte van aanplant in de lente.