Jeanne van Rijs: In de winter ook genieten van je tuin? Deel 2

Deel 2: Wintergroen

Als ontwerper streef je altijd naar een voldoende aantrekkelijk beeld in de wintertuin. In het voorgaande deel van deze serie van drie over de wintertuin kwam het belang van structuur aan de orde. Eén van de mogelijkheden om structuur in de wintertuin aan te brengen is de keuze voor wintergroene hagen. Daarnaast kunnen alle wintergroene planten een bijdrage leveren aan een aangenaam winterbeeld.

TRANSLATION BUTTON CAN BE FOUND UNDER THIS POST

Wintergroene hagen in de wintertuin

Elke haag zorgt voor lijn en structuur, maar de wintergroene hagen vallen in de winter extra op. Denk aan een strak geknipte Taxushaag of de vele Buxushaagjes die we afgelopen decennia zoveel aangeplant zagen, maar die nu, door de Buxuxmot, erg aan waarde hebben ingeboet. Een goede vervanger voor Buxus is Ilex maximowicziana var ‘Kanehirae’ (Japanse Hulst) die veel op Buxus lijkt, frisser groen is en harder groeit. Voor hogere wintergroene hagen voldoen o.a. Prunus lusitanica, Prunus laurocerasus ‘Caucasica’ en Eleagnus ebbingei, waarvan het blad een zilverkleurige achterkant heeft. Weinig gebruikt zijn hagen van hulst (Ilex crenata). Je hebt er wel wat ruimte voor nodig en snoeien van zo’n prikhaag, is niet het meest aangename werk, maar mooi zijn ze wel met hun rode bessen in de winter. Alle deze hagen groeien goed en gemakkelijk. Een tuin wordt extra interessant als je de hagen in verschillende hoogten knipt.

Wintergroene heesters

Er zijn meer wintergroene struiken dan je op het eerste oog zou denken en het is de moeite waard om ze in je tuin te planten om een goed winterbeeld te krijgen. Van een aantal heesters, als b.v. Taxus baccata, Choysia en Ilex (hulst) zijn strakke vormen te snoeien, die, in ritme in de tuin geplaats, een opvallend en aandachttrekkend spel geven. Viburnum tinus, Viburnum davidii en de wat onbekendere, laatbloeiende Abelia gedijen in de zon of halfschaduw. Denk voor de halfschaduw eens aan Nandina, hemelse bamboe. Een geweldige struik, met mooie herfstkleur en roomkleurige bloempluimen. Hij lijkt wel wat op bamboe, wat zijn Nederlandse naam dan ook verraad. Je hebt wel meerdere exemplaren nodig om de rode bessen, die de hele winter de tuin verfraaien, te krijgen. Sarcococca, Rhododendron en Mahonia media zijn goede wintergroene struiken voor de halfschaduw en schaduw. De laatste geurt ook nog eens heerlijk tijdens de bloei!

Wintergroene vaste planten

In een zonnige border zijn er wat minder wintergroene vaste planten voorhanden dan in halfschaduw of schaduwomstandigheden. Eén van de best bruikbare is Bergenia (Schoenlapper), die overigens breed inzetbaar is omdat hij ook in de halfschaduw en de schaduw gedijt. In meer schaduwrijke omstandigheden is de keuze groter. Hoewel niet aan iedereen bekend is, zijn er prachtige wintergroene varens die niet woekeren, maar in de wintertuin beeldbepalend zijn; de Mannetjesvaren, (Dryopteris felix mas), IJzervaren (Cyrtomium falcatum), Tongvaren (Phyllitis scolopendrium) en de veel typen Naaldvarens (Polystichum). Allemaal stuk voor stuk de moeite waard. Grappig; het blad van de klimopbladige Cyclaam (Cyclamen hederifolium) is juist in de winter zichtbaar en verdwijnt van maart tot september weer onder grond.

Wintergroene bodembedekkers

Ook in deze groep zijn er een aantal goed bruikbare wintergroene planten te vinden. Denk voor halfschaduw/schaduwrijke omstandigheden onder andere aan Mansoor (Asarum europeum) en aan Pachyphragma macrophyllum, een goede vervanger voor Pachysandra die op dit moment lijdt onder schimmelziekten. Deze planten blijven echt mooi gedurende de winter. Dat geldt ook voor Geranium microrrhizum een supersterke bodembedekker voor vrijwel alle omstandigheden.

Voor wat zonniger omstandigheden kun je maagdenpalm gebruiken. Een groter oppervlak waarvan de planten elk jaar in eind febr. flink teruggesnoeid zijn, kan in het voorjaar prachtig blauw bloeien. Op te kleine oppervlakken kan het er echter slordig uitzien met ranken die te lang zijn, het oppervlak maar mager bedekken en weinig bloei geven. Waldsteinia ternata is voor zonnige tot halfschaduw situaties goed te gebruiken. Deze plant groeit het oppervlak snel dicht en bloeit met heldergele bloemen.

Wintergroene klimplanten

Dit is wat lastiger. Lonicera henryii (Kamperfoelie) is wintergroen, maar doet niet wat je hoopt dat een kamperfoelie doet; mooi bloeien en geuren. Maar goed, wintergroen is hij wel en sterk ook.
Twee andere soorten die ik graag gebruik zijn fantastisch, maar niet 100% winterhard. Je kunt ze dus bij matige tot strenge vorst kwijtraken. Het is Clematis armandii; je zou het lange glanzend wintergroene blad in eerste instantie niet als een Clematisblad herkennen. Hij bloeit in april met geurende bloemen. De andere wintergroene klimplant is Trachelospermum jasminoïdes (Toscaanse jasmijn) ook en bloeit in de zomer met geurende witte bloempjes.
Wat kwetsbaar dus, maar zeker de moeite om over een pergola of schutting te laten klimmen en zo wintergroen op hoogte te krijgen.

© Oxalis tuinontwerpen

Tekst & afbeeldingen; Jeanne van Rijs Oxalis Tuinontwerpen

Deel 3 van deze serie verschijnt op zaterdag 16 januari