Gravel Gardens of kiezel/grindtuin zou best wel eens een populaire tuinstijl kunnen worden in de aankomende jaren. Tot dusver heeft deze zomer een aardig lange periode van buitengewone hitte gehad. Dit, terwijl de schade aan natuur en gewas door watertekort van de droge en hete zomer van vorig jaar nog niet was ingelopen. Deze zomer mee gerekend hebben we de afgelopen drie jaar erg hete zomermaanden gehad. Een tuinstijl als de gravel garden past goed in het steeds meer veranderende klimaat.

De grindtuin is geen rotstuin, hoewel de twee tuinstijlen wel goed in een tuin zijn te combineren. Maar bedenk u dat vooral een rotstuin meer is dan wat keien, kiezels en planten. De aanleg is vrij complex, tenminste als u het goed wil doen, en wat kennis van alpine-planten kan ook geen kwaad. Een tip zijn de groepen en verenigingen voor alpine-planten, hier kunt u veel leren van gevorderde enthousiastelingen.

Twee bekende Engelse Gravel Gardens

In Engeland zijn er twee bekende graveltuinen waarvan de ontwerpers echte ‘Groundbreakers’ voor dit soort tuinen zijn geweest. De eerste is de tuin van Derek Jarman aan het strand van Dungeness in de schaduw van een kerncentrale. De tuin is er nog steeds, de ontwerper van de tuin en bewoner van het houten huisje overleed in februari, 1994. Beth Chatto is de andere ontwerper met een bekende gravel garden, toen zij enkele tuinen rondom haar huis had aangelegd en een kwekerij startte, ging de oude parkeerplaats op de schop. De condities voor planten op deze droge en volop in de zon liggende locatie waren ronduit slecht. Deze slechte omstandigheden dwongen zowel Chatto als Jarman tot denken buiten de bestaande regels, juist dan ontstaan de meest vernieuwende ontwerpen.

Daarbij komt ook nog dat graveltuinen weinig ontwerpregels hebben. Bovendien zijn het tuinen die geen vergelijk hebben met wat voor natuur dan ook. De (exotische) beplanting bestaat vaak uit planten die in andere tuinstijlen nooit bij elkaar gezet zouden worden. Een graveltuin kan groot zijn maar kan ook in een kleine tuin goed tot zijn recht komen.

Het gebruik van grind in tuinen is geen nieuwe ontwikkeling, al in de vorige eeuw zagen we dit in tuinen gebruikt worden. Het gebruik gaat echter terug tot in de zeventiende eeuw waar grind of steenslag kwam tussen de in geometrische stijl geplante buxushaagjes. Ook in traditionele Japanse tuinen zien we grind waarin zorgvuldig abstacte vormen worden geharkt. Ook op graven zien we ook vaak grind of spilt.

Tuinen in deze stijl geven je vaak het subtiele gevoel dat je echt ergens heel anders bent.

Tuinontwerper Andy Sturgeon

De basis van deze tuinen zijn uiteraard, de kiezels, keien en split. De grindlaag moet ongeveer 5 – 7 cm diep zijn en daaronder mag geen worteldoek of zoiets dergelijks komen te liggen. Kies altijd voor een grind wat zo goed mogelijk de directe omgeving weergeeft. Dit kan de kleur van je huis zijn, de overheersende kleur van bestaande beplanting, de openbare bestrating etc. Zorg er in ieder geval voor dat er geen aarde meer zichtbaar is.

Er is tegenwoordig een groot scala aan grindsoorten verkrijgbaar, ook split (steenslag) kan in aanmerking komen.

Hieronder enkele grind, split en grit soorten:

Ruwe split van kalksteen	vormt een helder en strak oppervlak
Riviergrind	afgeronde hoeken, dus veiliger voor kinderen
Grijze granietsteentjes	mooi alternatief voor fijn grind
Witte granietsteentjes	kunnen in patroon worden gelegd
Gewassen fijn grind	uitstekende basis voor planten
Fijn grit (puur of gemengd met split)	ook goede basis voor planten
Lichtbruin split	Geeft warm effect bij lichtgekleurde planten
(Zwerf) keien	Nabij beplanting zorgt voor o.a structuur en afwisseling

Er is een (gelukkig) toenemende aandacht voor tuinen die zijn uitgevoerd als regentuin. Dit wil zeggen dat regenwater zo lang mogelijk in de tuin blijft en vervolgens meer gereguleerd aan het rioolsysteem en de atmosfeer wordt afgegeven. Door de kiezels komt het hemelwater dicht bij de plant, die er dan zo goed mogelijk gebruik van kan maken.

De wandelroute moet niet alleen mooi zijn maar ook voor de meest logische route zorgen. Zo niet, dan ontstaan er vaak de zgn. olifantenpaden, bij een te grote omweg kiest men vaak voor de kortste route en dit is dan meestal niet de route die u bedoeld. Onder het pad kunt wel voor bijvoorbeeld antiworteldoek kiezen met een zandlaagje daarboven, dit voorkomt dat u anders alle grind de grond in werkt. Voor het pad kiest u het beste voor grind met een doorsnede van 10 mm tot 20 mm, kleiner en groter geeft geen prettige loopervaring. Er bestaat ook zelfbindende split dit maakt een harde ondergrond met een dun laagje Losse split.

In de ‘Dry Garden’ van de Beth Chatto Gardens

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Over de beplanting

In de winter gaan er meer planten dood door natte voeten dan door de kou, goede drainage is dus een pre. Bij een goede afwatering kunt u in grindtuin straks ook planten uit Amerika, Australië, Noord Afrika en het mediterraanse gebied een plek geven.

De kleur van het blad is in feite nog belangrijker dan de kleur van de bloemen, zilverkleurige bladeren in combinatie met het gravel/grind geven ons het gevoel van een warmer klimaat en verre exotische oorden. Let er bij uw plantkeuze op dat de beplanting de architectuur van het pand ondersteunt.

Het neemt wat tijd in beslag, maar probeer planten in een bepaalde bloeiperiode en kleurenschema te combineren. Zo heeft uw tuin verschillende sferen door het jaar heen. Maak daarbij ook gebruik van bloembollen, groenblijvende heesters, maar ook karaktervolle stammen en gekleurde takken (Cornus). Als u aan de slag gaat om een Japanse sfeer te bereiken hou er dan rekening mee de eenvoud te bewaren. Als heester zou u dan kunnen kiezen voor een Japanse esdoorn (Acer Japonicum). Andere plantensoorten zijn bijvoorbeeld; Allium, Festuca, Aziatische lelie’s, Eryngium agavifolium.

Tot zo ver de kiezeltuin. In een later bericht gaat het over de rotstuin. Wilt u alvast wat inspiratie dan is de rotstuin in de universiteitstuin in Utrecht een aanrader. Gaat u nog op vakantie naar Duitsland dan is de rotstuin in het Grugapark in Essen een tip. Als u naar Schotland gaat dan is de Rotstuin van de Royal Botanic Garden in Edinburgh een echte aanrader, deze rotstuin is dan ook wereldberoemd. Schotten zijn overigens echte liefhebbers van rotstuinen en Alpineplanten in het algemeen.

Plantencombinaties voor een grindtuin of droge tuin

Bron van de volgende foto’s; Plantes pour jardin sec