Een groep tuinmensen, bestaande uit beheerders van openbaar groen, tuiniers, ontwerpers, kwekers, etc. komen in 1996, onder de naam The Perennial Perspective Foundation, bij elkaar in het stadstheater van Arnhem. Eerder waren er al bijeenkomsten georganiseerd in Zweden, Engeland en Duitsland. Op de sprekerslijst staan bekende namen als, Ton ter Linden, Piet Oudolf, Henk Gerritsen, Rob Leopold, James van Sweden, en als negende spreker Ineke Greve, tuinier van Huys de Dohm in Limburg.

TRANSLATION BUTTON CAN BE FOUND UNDER THIS POST

Op 2 juli 2020 overleed de Grand Lady van de Nederlandse tuin, als eerbetoon een vertaling van haar lezing in 1996 te Arnhem tijdens Perennial Perspectives.

De originele tekst is in het Engels, en genoteerd door Rob Leopold in Perennial Preview, creative ecology and integral landscape design.

Ineke Greve had altijd al een connectie met natuur en met tuinen. Op jonge leeftijd bezocht zij vaak met haar familie hun vakantiehuis in Zuid Engeland, hier raakte zij al onder indruk van de Cottage Gardens. Vanaf het moment dat zij in Limburg ging wonen kwam het zaadje wat op jonge leeftijd was gezaaid tot volle bloei. Haar 16 tuinen rondom Huys de Dohm hebben velen geraakt en geïnspireerd. In de Lage Landen maar ook internationaal kregen Ineke Greve en haar tuinen veel waardering. Ineke is artistiek tot in perfectie uitgediept. Haar motivatie verwoordt Ineke Greve aldus; mijn wens is een inspiratie te zijn voor iedere tuinbezitter. Elk facet van het tuinieren heb ik beleefd en hier vastgelegd.

Tuinieren in volle overgave

Dames en heren, graag vertel ik u over mijn tuin die ik gedurende de laatste 15 jaar van mijn leven heb ontwikkeld vanuit mijn innerlijke ervaring. In 1980, nadat mijn echtgenoot werd benoemd tot professor aan de universiteit van Maastricht, waren wij genoodzaakt om te verhuizen naar de provincie Limburg. Het was een keerpunt in ons leven. Drie van onze vijf kinderen gingen niet mee naar Limburg en plotseling moest ik afscheid nemen van een sociaal leven wat ik 20 jaar had opgebouwd. Ons nieuwe huis was een oud huis gebouwd op de fundamenten van een oud jachtslot dat werd getroffen door brand in 1647.

Ik vond mijzelf in een tuin waarin slechts enkele bloemen waren te zien. Tegen de tuinmuur stonden de rode Salvia splendens en de oranje Tagetes. Ik wist een ding zeker: als zijnde een interieur-decorateur met gevoel voor vorm en kleur, dat dit niet mijn smaak was voor een border. Verder was er in de tuin een grote weide met daarin twee oude walnootbomen, enkele hazelnootbomen en veel (oude rassen) fruitbomen.

In de bestaande border, onwetend over de gevolgen, werden mijn eerste eigen planten geplaatst, door mij geselecteerd op vorm en kleur, madeliefjes, lupines, Delphinium en vrouwenmantel, en nog meer van dit soort simpele en bekende rassen. In tegenstelling tot mijn vorige tuin op een zanderige bodem zag ik de planten weelderig bloeien in de rijke Limburgse klei. De liefde voor natuur, mede ingegeven door mijn vader, kwam nu na al die tijd tot uiting.

Als beginnend amateur dacht ik dat als ik zo veel mogelijk aparte planten zou gebruiken, ik een goede tuinier zou zijn. Zelfs de kennis door het lezen van boeken, begon ik op een gegeven moment als hinderlijk te ervaren. Het gevolg was borders vol met aparte planten waarin ik mijzelf totaal niet meer herkende. Dit werd een keerpunt, ik nam het besluit om vanaf dat moment alleen nog mijn eigen gevoel te volgen. Zelfs de meest simpele tuinplant kan, geplaatst in de goede context en combinatie, een andere plant in de combinatie opwaarderen en zo gezamenlijk de volle schoonheid tonen.

Eerst waren de rozen aan de beurt, toen kwamen de borders met vaste planten en vervolgens kwam er een jaar met veel vormsnoei en bodembedekkers. Het jaar erop waren het de bloembollen en de waterelementen. De plannen bleven maar komen.

Laten we terug gaan naar het begin. (dia) De border waar wij het in het begin over spraken. De border is nu veel meer verfijnd, de kleuren zijn harmonieus van paars naar roze. De rozentuin vlakbij het terras bevat veel oude rozensoorten die heerlijk geuren. De korte bloei van deze rozen vang ik op door er Clematis naast te planten.

Nu gaan we naar de witte tuin, deze tuin kwam er omdat ik van mijn kinderen een wit zomerhuis kreeg voor mijn vijftigste verjaardag. Vanuit het tuinhuisje heb ik een prachtig uitzicht naar drie zichtlijnen. (…)

Het was een enorme verrassing, dat terwijl wij bezig waren een volgend onderdeel van de tuin te maken, wij bij het graven twee grote silo’s tegenkwamen. Hun ronde vormen waren goed in te passen in het patroon van de tuin. De silo’s werden twee vijvers met langs hun oevers een blauw en gele tuin.

Het volgende jaar kwam er een tuin met eenjarige planten bij. Hoewel ik daar ook de bedoeling mee had om snijbloemen daarvan te gebruiken in bloemarrangementen in huis, kreeg ik het gewoon simpelweg niet voor elkaar om de bloemen uit de tuin te snijden. Deze tuin werd ook gebruikt om planten te kweken voor in de andere borders. In de borders vallen gaten door de snoei in juli, vaste planten maken dus tijdelijk plaats voor de eenjarige.

Soms lijkt het of gebeurtenissen niet toevallig gebeuren. Zo verliet, in het volgende jaar , onze oude tuinman ons. Hij had een stuk tuin van ons in gebruik als zijn moestuin en deelde vaak de oogst met ons. De winter hiervoor had ik juist de schoonheid van kolen, slasoorten en de bloesem van bonen bestudeerd. De moestuin van de oude tuinman werd een mengeling tussen een kruidentuin en een moestuin. Ik heb toen bedden geplant van kolen in diverse kleuren, hetzelfde deed ik met de (meer dan 20) slasoorten en tussen de aardappelen had ik afrikaantjes geplant. Ook kwam er een gedeelte met verschillende aardbeien. De gehele kruiden-moestuin heb ik in een formeel ontwerp gemaakt omdat ik dat beter vond passen.

De tuin kreeg zo steeds meer tuinkamers met elk hun eigen ambiance. De tuinen worden gescheiden van elkaar door een donkergroene haag. In elke tuinkamer kwam er een (overdekte) plek om te zitten, om uit te rusten of even te mediteren. Allemaal zijn het tuinonderdelen geworden ontworpen en gemaakt door een binnenhuis-decorateur die het groen in gegaan is.

Tuinkamer voor tuinkamer werd de tuin steeds groter en spannender gemaakt, terwijl de tuin als geheel rustiger werd. De bezoeker loopt door de tuinkamer en wordt bij het einde ervan als het ware door een zicht op een tuinornament of zo in de volgende tuinkamer gelokt. Er is geen behoefte om de bezoeker te wijzen op een volgend onderdeel van de tuin, de bezoeker volgt als vanzelf van tuinkamer naar tuinkamer. Na de tuinkamers met hun strakke en formele structuur, was het nu tijd voor een meer speelse en het zich verwijden van het volgende tuinonderdeel. Mijn eerdere tuinkamers bleven qua stijl in tact, terwijl ik bij de volgende kamer alleen nieuwe aspecten heb toegevoegd.

Het volgende onderdeel van de tuin werd aangelegd volgens deze nieuwe stijl. Een wilde bloemenweide zou vormgeven aan mijn diepe verlangen om natuur in de tuin meer los en vrij te laten zijn. Ik kon mij nog niet helemaal los maken van de symmetrie, wat resulteerde in een graspad met aan beide zijden een kronkelende haag. In elke bocht van de haag kwam een Taxus in bolvorm met daaronder een beplanting van Tiarella. De wilde bloemenweide werd een van mijn meest geliefde onderdelen van de gehele tuin. Begin voorjaar zijn het de wilde krokussen en kleine tulpen, vervolgens de narcissen en in de zomer de uitbundige bloemenweelde waarbij ik nog steeds nieuwe soorten ontdek. Na 8 jaar enkele malen per jaar te maaien en verbeteringen door te voeren, kwamen er dat jaar ook enkele orchideeën in de weide.

Na de bloemenweide opende zich als vanzelf een nieuwe dimensie, een naturalistische tuin ging het worden. Een kronkelend tuinpad omringd door in het voorjaar 16.000 bloembollen die van de lente een sprookje maken. In het midden van deze tuin ligt een natuurlijke vijver. Op het voorplein was een vriend van mij de drie dolfijnen op de oude muur aan het restaureren. Het werden drie waterelementen, waarbij hij zelf de zandstenen kommen heeft gegoten.

Ik ben planten zo enorm dankbaar, omdat het planten zijn die mij de mogelijkheid geven om mijzelf te uiten. Ik ben hou heel veel van mijn tuin, toch ben ik nog onzeker over de invloed die mijn tuinen zullen hebben. Zelf heb ik veel tuinen gezien die mij op de een of andere wijze inspireerde. Ik vraag mij af in hoeverre wij nog origineel en authentiek kunnen zijn. Ik bleef mijzelf dit afvragen tot de dag dat iemand tegen mij zei; jouw ogen hebben de parels gezien en jij hebt daar zelf een prachtige ketting van geregen. Deze woorden raakte mij diep, en deed al mijn twijfels verdwijnen.

De rode tuin kwam er omdat ik in Engeland een Rosa ‘Geranium’ had aangekocht. Ik plante deze rozen in mijn borders maar ze waren qua kleur veel te dominant tussen de planten met tinten in paars. Na diverse pogingen en de rozen voor de derde maal te herplanten, schoot er een nieuw idee in mijn hoofd terwijl ik met de rozen al onderweg was richting composthoop, ik zei tegen de rozen, voor jullie ga ik een rode tuin maken. (…)

Dit zijn een aantal voorbeelden van de creatieve weerklank met het leven en de natuur, die je kunnen overkomen als toegewijd tuinier. Nu, na 15 jaar vrijwel dagelijks in de tuin te hebben doorgemaakt heb ik geleerd en ervaren dat planten net als wij, levende wezens zijn en dat wij elkaar nodig hebben. Als je planten met liefde behandeld dan krijg je dat dubbel en dwars terug in de vorm van een uitbundige bloei.

Veel geliefden van dichtbij en betrokken en tevens emotioneel geraakte bezoekers hebben mij geholpen om mijn intuïtie en inspiratie vorm te geven in concrete plannen voor deze tuin. Nog steeds krijg ik elke dag nieuwe plannen die ik zal delen met dit door mij zo geliefde stukje aarde.

Katharina Elisabeth Maria Greve – Verhaar (1933 – 2020) Ridder in de orde van de Oranje – Nassau

Fotografie: Gert Tabak