Levensloopbestendige tuin, maar toch weelderig á la Ton ter Linden

Ton ter Linden met zijn bekende petje

Google Translation button below this post

De nieuwe tuin (totale oppervlakte van het perceel is ±800 m²) van Ton ter Linden (85) en Gert Tabak (63) in Sleen (Dr) is een stuk kleiner dan alle vorige tuinen van deze mannen. Dat was een voorwaarde, want hun leeftijd gaat mee tellen. Ook de reden trouwens om weer te verhuizen, terwijl ze van plan waren om oud te worden in hun vorige huis in het Friese De Veenhoop. Dat is niet gelukt, maar op de nieuwe plek zal dat wel goed te doen zijn. Er is het afgelopen jaar hard gewerkt om van dit kleinere oppervlak weer een weelderige, levensloopbestendige tuin te maken.

Het levensloopbestendige ontwerp gemaakt door Gert tabak

Verhuizen, verhuizen, verhuizen

De Tuinen van Ton ter Linden in Ruinen, waar Ter Linden in het verleden grote bekendheid mee kreeg, was 1,5 ha groot. Door het toepassen van natuurlijke en losse beplantingen in de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw – Ton was de eerste die siergrassen gebruikte – werd hij later gezien als 1 van 3 grondleggers van The Dutch Wave.
In 2000 werd die tuin verkocht en ging Ton, met zijn partner Gert Tabak, wonen in Limburg, waar de privétuin niet open was voor het publiek, maar waar wel Atelier Ton ter Linden (met galerie) het levenslicht zag. Beide heren zijn namelijk ook kunstenaar; Ton schildert impressionistisch werken, en Gert maakt kunstzinnige foto’s en bronzen beelden.

Gert tabak zit achter de geraniums (en salvia’s)

Het woonhuis met op de achtergrond atelier Ton ter Linden

In 2008 werd verkast naar De Veenhoop in Friesland, omdat Ter Linden het in Limburg te toeristisch begon te vinden; de galerie verhuisde mee, maar ook de nieuwe Friese tuin van 3500 m² werd opengesteld. Dat was een gouden greep. Veel liefhebbers uit binnen- en buitenland kregen weer de gelegenheid om te zien hoe groen de vingers waren van beide heren. Ter Linden en Tabak kijken met heel veel voldoening op die tijd terug. Nu in Sleen hebben ze de kenmerkende bloemenweelde in de borders van Ton gecombineerd met een strak lijnenspel van paden, om overal goed bij te kunnen komen.

Kijk hieronder naar beelden van de tuin in de veenhoop (Frl)

Woonhuis, atelier en tuin in Sleen

Tuinieren is als ademen voor ons

Gert Tabak vertelt: ‘Verhuizen gaan we niet meer doen als het aan ons ligt, dus de tuin moest zo ingericht dat we er altijd in kunnen blijven werken. Een enorme uitdaging, omdat het wel de sfeer moest krijgen die we gewend waren. Een appartement had misschien een logische keuze kunnen zijn, maar dat zagen we echt niet zitten. Het tuinieren is als ademen voor ons. Bovendien is het gezond voor lijf en leden om elke dag buiten aan het werk te zijn, ook al gaat dat nu op een lager tempo dan vroeger. Verhoogde bloembakken zodat we niet steeds hoeven te bukken zou handig zijn, maar dat is niet in overeenstemming met de natuurlijke sfeer die we graag willen. Het is een ontwerp geworden met een lijnenspel van brede paden (120 cm) en met grote tegels zodat we minder tussen de stenen hoeven te wieden.

Fragment van de schaduwborder

De schaduwborders (1) moeten zo ingericht dat we daar in de toekomst niet veel omkijken meer naar hebben, en de bloemenborders (2 t/m 7) zijn overzichtelijk en niet diep, wat het onderhoud makkelijker maakt. Hovenier Jan Koudenburg uit Odoorn heeft de bestrating in okt/nov 2016 met veel vakmanschap uitgevoerd. Daarna zijn we meteen gaan planten, zodat we ons na de winter al zouden kunnen verheugen op de eerste neuzen’.

Het uitzicht vanuit de tuin is ook niet mis

Inmiddels zijn de bloemenborders alweer een stul voller

Fascinerend: schaduw in de tuin!

‘Van de nieuwe bewoners van ons huis in De Veenhoop mochten we nog planten meenemen uit onze tuin, zodat we al een begin konden maken’, zegt Ton ter Linden, ‘Daar zaten lievelingen bij die we in het nieuwe ontwerp niet wilden missen. Het leek ons fascinerend om verschillende borders een eigen sfeer mee te geven.

Fragment van de schaduwborder

Om de tuin staan hoge beuken en eiken, en verder wordt de achtertuin afgebiesd met enorme hulststruiken, rododendrons en een heesterplantsoen. Deze situatie was nieuw voor ons, want we hebben altijd min of meer tuinen in de zon gehad, zodat we bloemrijke borders konden aanleggen. Nu is er dus ook veel schaduw, en intimiteit. In de prachtige schaduwtuinen van De Kleine Plantage in Eenrum lieten we ons inspireren hoe we de onderbegroeiing zouden kunnen aanpakken. We hebben gekozen voor o.a. allerlei soorten varens, zoals de wintergroene Japanse naaldvaren (Polystichum polyblepharum) en de kerstvaren (Polystichum acrostichoides). Er staat onderhand haast teveel in om op te noemen, maar je moet denken aan diverse cultivars van Pulmonaria, Epimedium, Boehmeria, Helleborus Cyclamen, Primula, Asperula, Lunaria, Osmunda en Astilboides. We hebben op aanraden van Fleur van Zonneveld ook de Leucosceptrum japonicum ‘Golden Angel’ toegepast; wat een prachtige forse geelbladige plant is dat!’

In deze schaduwborder zijn bewust gele tinten in blad en bloem toegepast als een hommage aan de Acer shirasawanum ‘Aureum’, oftewel de ‘Golden Full Moon Maple’, zoals de Britten hem noemen. Dit geërfde exemplaar is een beauty van 5 m hoog en heeft het hele jaar geelachtige kleine stervormige blaadjes, met in de nazomer rode gevleugelde vruchtjes. Deze boom groeit langzaam dus hij moet er al lang gestaan hebben op die plek. Om de boom mooi uit te laten komen is er een terrasje om heen ontworpen, waar je op de twee nostalgische betonnen bankjes de schoonheid van de Acer van dichtbij kunt ervaren. Ook de kleine vijver en de vlonder bij het atelier zijn erfenisjes uit het vorige ‘oude’ ontwerp van de tuin. Afgelopen lente is de vijver schoongemaakt en opnieuw beplant, en op de vlonder is een royale hardstenen tafel gezet waar met vrienden lekker gegeten kan worden onder de druivenranken (die nog uit moeten groeien!).

Grassen zijn een must

Gert: ‘Uiteraard wilden we ook weer met grassen werken, en border 2 leek ons daar erg geschikt voor. Alleen doorzichtige planten kwamen in aanmerking, zoals Panicum virgatum ‘Northwind’, Stipa gigantea, Molinia caerulea subsp. arundinacea ‘Transparent’, Deschampsia cespitosa ‘Bronzeschleier’ en Calamagrostis brachytricha. Diverse cultivars van Sanguisorba enVerbena, een enkele Phlox, wat hoge herfstasters, Anemone ‘Andrea Atkinson’, Persicaria amplexicaulis ‘Alba’, en ook de eenjarige planten Gaura lindheimeri ‘Snowbird’ en ‘Rosy Jane’, mengen zich daar ongedwongen doorheen. Fantastisch staat de Althea cannabina er tussen met z’n roze klokjes aan frêle takken.

In de grassenborder:

In de smalle border (4) langs het terras weeft Geranium ‘Rozanne’ tussen Salvia patens ‘Oxfort Blue’, Diascia ‘Blush’, Salvia off. ‘Berggarten’, en de rozen ‘Amsterdam’ en ‘Amstelveen’.
Border 5 noemen we de floxenborder, maar dat komt nog niet helemaal tot z’n recht. Op de foto’s overheersen een aantal cultivars van Lythrum. De nieuwe floxen zijn in het najaar in de border gezet en de lagere Lythrum salicaria ‘Zigeunerblut’ is blijven staan. Polemonium caeruleum, Teucrium hircanicum, Nepeta ‘Six Hills Giant’ vormen nu de basis. Rosa ‘Rhapsody in Blue’ wordt als solist mooi begeleidt door het roze van Gladiolus communis ssp. Byzantinus en de eenjarige Salvia viridus ‘Pink Gem’.

Een tuin zonder rozen is geen optie

Ton: ‘Natuurlijk moesten er ook rozen in de tuin; dat hebben we kunnen realiseren aan de voorkant in de langgerekte border. In 5 obelisken staan de rozen ‘Burgundy Rambler, ‘Paganini’, ‘Purple Skyliner’, ‘Ravel’ en ‘Summer Wine’, met daar tussendoor weer de rozen ‘Amstelveen’ en ‘Amsterdam’, met Geranium ‘Rozanne’, een paar dahlia’s, Verbena bonariensis en aanvullende lage vaste planten.

In vak 5 bij de voordeur staat een gekregen toverhazelaar met daar omheen een aantal Sarcococca confusa, Viburnum davidii en Cornus canadensis. In border 6 stonden al een heel aantal hortensia’s en daar hebben we nog Persicaria amplexicaulis ‘Dikke Floskes’ en Knautia macedonica aan toegevoegd om het massale van de struiken wat te verluchtigen. Al met al is deze niet al te grote tuin toch zeer weelderig geworden. Er is veel te zien en daar genieten we intens van.