Als we het over het veranderende klimaat hebben, is het vragen naar wanneer niet meer van belang. Het veranderende klimaat is er al! Hoe we met deze grootste uitdaging van de 21e eeuw om moeten gaan is belangrijker.

Ons perspectief op hoe een tuin er uit ziet en welke planten we er in willen laten groeien zal drastisch (moeten) veranderen. Door de vele onderzoeken die er zijn gedaan over het toekomstige weer en klimaat geeft ons de mogelijkheid om te gaan oriënteren op de veranderingen die we zullen moeten maken in onze tuinen.

Alle groene gebieden van grote formele tuinen, openbaar groen tot schooltuin, buurttuin en tuinen bij huis zijn multifunctionele ruimtes. Deze groene plekken zijn van belang voor onze mentale gezondheid en ons gevoel van welbehagen. Tuinen en ander groen zijn ook een thuis voor veel diersoorten (biodiversiteit). In steden hebben onze tuinen en openbaar groen de belangrijke functies van tijdelijk vasthouden van water, opslaan van koolstof, het omlaag brengen van de stedelijke temperatuur (Urban Heat Island Effect) en het vasthouden van allerlei verontreinigende stoffen.

De bevolking groeit en als gevolg daarvan komen er steeds meer bouwprojecten voor huizen. In deze nieuwe woongebieden is het van groot belang dat tuinen een zo groot mogelijk aandeel krijgen in het vervullen van belangrijke functies die voorheen in de groene omgeving werden gedaan.

In Nederland waar ondertussen 17 miljoen mensen wonen en 70% van de huizen over een tuin beschikt is er dus feitelijk een grote impact op dit vlak te behalen. We zullen mensen moeten gaan aanspreken waar de tuin (vaak zelfs volledig) uit betegeling bestaat (Operatie Steenbreek). Als dan de vrijblijvendheid niet blijkt te werken dan moet er wellicht wet en regelgeving worden toegepast over het maximale percentage betegeling van een tuin. In landen als Duitsland, V.K en Oostenrijk gebeurt dit al, hoewel dit vaak door regionale of gemeentebesturen word geregeld.

Langer seizoen

PROBLEEM: Warmere lente en herfst geven een langere periode van groei. Daardoor zullen sommige planten eerder gaan bloeien en zullen er planten zijn die een vertraagde bladkleuring en bladval zullen hebben in de herfst. Tuinonderhoud zoals onkruid verwijderen en maaien vinden ook plaats in een langer tijdsbestek.

OPLOSSING We moeten straks dus gebruikmaken van een groter assortiment aan planten. De keuze aan kort en langlevende planten, bomen en heesters en eetbare planten maakt mogelijk dat we kunnen profiteren van een langer groeiseizoen.

Extreme regenbuien

PROBLEEM; Extreme regenbuien gaan we steeds meer meemaken, als gevolg hiervan zullen veel voedingsstoffen, in het bijzonder stikstof , uit de aarde worden gespoeld. Dit in combinatie met periodes van hoge temperaturen kan er voor zorgen dat de groei in negatieve zin wordt beïnvloed.

OPLOSSING; De tuin uitvoeren als regentuin of in ieder geval met elementen daarvan kan een oplossing zijn. De beplanting aanpassen met planten welke goed bestand zijn tegen veel water en hoge temperaturen.

Tekort aan water

PROBLEEM; Hete en droge periodes zullen meer en meer gaan toenemen. Hierdoor is het mogelijk dat er een tekort aan water ontstaat voor de tuin in het groeiseizoen.

OPLOSSING; Het is zaak om zo veel mogelijk water op te slaan in de winter, voorjaar en de herfst. Gebruik kan bijvoorbeeld met grote ondergrondse tanks, regentonnen etc.

Effecten op plagen en ziekten

PROBLEEM; Warme en vochtige plekken zorgen voor omstandigheden waarin menig bacterie zich uitstekend voortplant en zijn leefgebied zal uitbreiden. Deze nieuwe omstandigheden zullen naar alle waarschijnlijkheid ook tot nu toe voor ons onbekende ziekten en plagen introduceren.

OPLOSSING; Wees alert op bestaande, maar zeker tot op heden onbekende, plagen en ziekten. Niet-chemische bestrijdingsmiddelen en snoeien hebben de voorkeur omdat zij de minste impact hebben op het milieu.

Effecten op bestuivers

PROBLEEM; Uit bewijs is al gebleken dat door het grotere bloeiseizoen sommige planten hun bloei in een andere periode hebben dan tot nu toe. Dit kan dan niet meer in dezelfde periode zijn waarin hun bestuivers hun actieve voedingstijd hebben.

OPLOSSING; Verhoog het aantal bronnen voor nectar en stuifmeel. Plant dus een groot aantal verschillende bestuivers-vriendelijke planten, zowel inheems als uitheems. Zorg voor variatie in bloeitijd. Bekijk bijvoorbeeld dit bericht over bij en vlindervriendelijke vaste planten. Ga bij uw keuze ook uit van eenjarige planten en bloembollen. Bekijk hier hoe u uw tuin zo vlindervriendelijk mogelijk maakt.

Wat kunt u nog meer doen

Verminder het gebruik van op benzine draaiend tuingereedschap. Maak zo veel mogelijk gebruik van zonne-energie. Gebruik ook automatische bevloeiing en tijdschakelaars.

Plant een variatie aan heesters en bomen. Deze slaan koolstof op voor langere tijd. Zij stellen weinig eisen aan de grond.

Installeer levende muren en groendaken. Zij zorgen ervoor dat in de zomer minder airconditioning nodig is en in de winter minder verwarming. De besparing aan energie kan behoorlijk oplopen. Bekijk ook dit bericht.

Vraag naar turfvrije compost. Veengebieden zijn van groot belang voor de natuur omdat zij veel water kunnen opslaan.

Maak zo veel mogelijk gebruik van eigen compost. Hier kunt u veel van uw keuken-, en tuinafval voor gebruiken.

De juiste plant op de juiste plek

Het samenstellen van uw beplanting zal een nieuwe uitdaging voor u gaan betekenen. Het is wel van cruciaal belang.

Droogte-resistente planten

Met wat aandacht voor de grond en voorzichtig water geven zijn er veel planten die tegen een lange tijd van droogte kunnen. Vaak zijn dit planten met zilverkleurig blad of met grijsgroen blad. Hun lichte bladkleur reflecteert veel zonlicht. Sommige planten hebben ook fijne haartjes of stekels op blad of steel om zo veel en lang mogelijk water vast te houden.

Het toevoegen aan de grond van organische materialen kan ervoor zorgdragen dat deze beter water opneemt en opslaat. Gebruik een laag mulch voor betere wateropname. Gebruik geen meststoffen aangezien dit zorgt voor een losse en snelle groei, waardoor zij in de winter kunnen instorten

Planten voor vochtige grond

Lucht en water zijn nodig voor plantenwortels om een gezonde groei te ondersteunen. Verzadigde bodems hebben onvoldoende zuurstof voor een gezonde wortelfunctie en kunnen leiden tot wortelbederf. Gelukkig zijn er enkele struiken en kruidachtige vaste planten die het niet erg vinden om natte voeten te hebben.

Voordat u bomen gaat planten in een natte bodem is het verstandig om drainage aan te leggen. Bij bodems met eigenschappen om veel water vast te houden, zoals kleigrond kunt u het beste mengen met veel organisch materiaal. Kunstmatige afwatering is noodzakelijk als ernstige wateroverlast of overstromingen een probleem vormen.

Dit is een beknopt overzicht, het geeft u wel inzicht in de soort planten voor verschillende omstandigheden.

Droge en natte omstandigheden

Bomen

• Amelachier ‘Robin Hill’
• Betula utilis
• Cratageus laevigata
• Malus
• Magnolia grandiflora

Heesters

• Buddleja davidii ‘Nanho Purple’
• Cornus alba
• Fuchsia magellanica
• Hydrangea arborescens ‘Annabelle’
• Rosa Rugosa ‘Roseraie de L’Hay’
• Viburnum opulus ‘Roseum’

Vaste planten

• Alchemilla mollis
• Astrantia ‘Ruby Wedding’
• Geum
• Hemerocallis
• Hosta
• Iris sibirica
• Persicaria affinis
• Phlox paniculata ‘White Admiral’

Droogte-resitente bomen;

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Foto’s; Van den Berk

Groendak

Het beplanten van daken is een van de meest innovatieve en snelst groeiende ontwikkelingen op het gebied van ecologie, horticultuur en bouwen. In Nederland zijn er steeds meer groene daken bijgekomen in de afgelopen jaren. In verschillende andere landen in Europa is men ons al een aantal jaren vooruit gestreefd in deze ontwikkeling. Er is dus nog een flinke slag te slaan en biedt deze ontwikkeling volop kansen in de groene sector.

Groen op het dak of langs de gevel is al zo oud als de weg naar Rome, of in ieder geval vanaf ongeveer de 7e eeuw voor Christus toen volkeren langs de Tigris en Eufraat hun gevels en daken decoreerde met planten. Het meest bekende voorbeeld hiervan zijn de hangende tuinen van Babylon. Recenter in de geschiedenis zijn de groene daken zoals wij die kennen van de Noren. In Noorwegen werden de daken voorzien van een laag turf voor beplanting nadat het dak ‘waterproof’ werd gemaakt met stukken berkenbast.

In eerste instantie waren het vooral daktuinen die groen op het dak brachten. Op een harde vlakke ondergrond werd met behulp van plantenbakken een daktuin gemaakt. De nieuwe stijl van vergroenen van daken bestaat tegenwoordig uit voornamelijk twee manieren: intensief en extensief, deze benadering heeft zijn wortels in Duitsland. De keuze tussen deze twee technieken berust op de hoeveelheid aan onderhoud die er nodig is. Lees Verder

Regentuin

Planten in het algemeen hebben de eigenschap om water op te nemen, er zijn tussen deze planten een groot aantal soorten die deze wateropnemende eigenschap in een nog grotere mate bezitten maar daarnaast ook goed tegen extreme periodes van droogte of veel water kunnen. Door jarenlang wetenschappelijk onderzoek van Professor Nigel Dunnett van de Universiteit van Sheffield zijn veel van deze soorten nu bekend bij het grotere publiek.

Nigel Dunnett is bij veel tuinmensen bekend om zijn ontwerpen van raingardens op bijvoorbeeld de Chelsea Flower Show maar ook zijn regentuinen en pictorial meadows in het Olympic Park in Londen zijn vrij bekend.

Regentuinen maken onderdeel uit van wat genoemd wordt: Sustainable Urban Drainage Systems (SUDS) of Water-Sensitive Design. Omdat regentuinen zijn gebaseerd op een grote diversiteit aan planten kunnen er fraaie tuinen en landschappen gaan ontstaan als deze worden toegepast. Een regentuin kan zijn voorzien van één bepaald element of van meerdere elementen die in elkaar overlopen, in dit geval spraken we over een ‘Storm Water Train’. Lees verder

Bekijk of download hieronder het onderzoek van de RHS