Vanwege het grote oppervlak dat tuinen in ons land hebben kunnen tuiniers een belangrijke rol hebben in het vergroten van de biodiversiteit. Wanneer we een huis met een tuin kopen of huren begint in feite ook onze verantwoording voor tijdelijke gasten en permanente medebewoners.

(video) wat is biodiversiteit

U heeft een tuin immers nooit alleen. Vogels bijvoorbeeld kunnen er voedsel vergaren, schuilen of zich er zo in thuis voelen dat ze er zich in voortplanten. Insecten kunnen er tijdelijk gast zijn maar zich ook permanent vestigen. Veel hangt af van de wijze waarop u de tuin heeft ingericht. In de regel is een tuin die van veel groen en weinig betegeling is voorzien altijd beter. Maar zonder de tuin nou helemaal te hoeven veranderen kan er met een aantal, toch vrij eenvoudige, aanpassingen al veel bereikt worden.

In dit artikel:

• Kies de juiste planten
• Mix van bomen en struiken
• Ga met zorg om met volwassen bomen
• Water is leven
• Leg een plek aan voor dood hout
• Maak uw eigen compost
• Geef vogels het jaar door water en voedsel
• Wees niet al te netjes
• Laat een stuk gazon verwilderen
• Tuinier zo duurzaam mogelijk

1 – Kies de juiste planten

Bloemen voorzien insecten zoals bijvoorbeeld bijen en vlinders van het noodzakelijke stuifmeel en nectar. Bij het verzamelen hiervan zorgen zij voor bevruchting van de planten. Om het deze insecten niet al te moeilijk, zo niet onmogelijk, te maken kunt u beter niet kiezen voor overgecultiveerde bloemen, waar uzelf de meeldraden en stamper niet kunt zien (en ze ook vaak niet aanwezig zijn). Vaak gaat het hier om cultivars met dubbele, gevulde bloemen. Kies daarom liever voor de botanische – wilde – soorten, uitheems of inheems. Hoewel uit het oogpunt van duurzaamheid inheemse planten beter zijn. Let op! Bij de aanschaf van planten of zij biologisch zijn gekweekt.

In de regel zou je kunnen stellen dat, hoe goedkoper de plant is hoe groter de kans is dat zij zijn volgespoten met gif voor een snelle en daardoor goedkope teelt. Planten met veel gifstoffen op zich zijn uiteraard killing voor het dierenleven. Vraag hiernaar bij uw leverancier/kweker. Dan liever iets duurder of door uzelf opgekweekte planten uit zaad of stek.

Probeer bij uw plantkeuze een beplanting uit te vogelen welke bloeit van het vroege voorjaar (bijvoorbeeld Crocus en Mahonia) tot in het begin van de winter (bijvoorbeeld asters, sedums en klimop)

• GO WILD! Top 10 Vaste planten voor bijen en vlinders
• GO WILD! Schermbloemen onmisbaar voor tuinen in natuurstijl
• Go Wild! Top 15 leukste bollen voor verwildering

2 – Een mix van bomen en struiken

Bomen en struiken bieden bescherming, geven goede broedplekken en zorgen voor voedsel. Fruitbomen geven bloesem als voedsel voor insecten en vruchten en zaden voor bijvoorbeeld vogels. Bovendien zijn zij natuurlijk ook een voedselbron voor mensen. Wanneer u een kleine tuin heeft is er niet altijd plaats voor bomen, u zou dan kunnen overwegen om een haag aan te planten van een verscheidenheid aan heesters. Een haag is immers altijd beter dan een schutting.

• Een mooie haag is de trots van elke tuinier

Uiteraard ziet het wildleven uw tuingrenzen niet als die van hen, zij zien altijd het grotere geheel, probeer dit ook zo te zien. Wellicht kunt u met uw enthousiasme uw buren aansteken om ook in te zetten op een rijker dierenleven (biodiversiteit).

Terug naar boven

3 – Ga met zorg om met volwassen bomen

In veel steden is er momenteel een ware kaalslag gaande in het openbaar groen. Veel grote bomen worden gekapt en al dan niet vervangen door kleine nieuwe exemplaren. Dit geeft een enorme kostenbesparing voor groenbeheerders door stukken en jaren minder onderhoud. Spreek uw gemeente hierop aan want de grote volwassen bomen zijn van onschatbare waarde voor de biodiversiteit!

• Plant een boom(pje) in uw stadstuin
• GO WILD! Top 10 drachtbomen voor bijen

4 – Water is leven

Als er een factor belangrijk is voor meer dierenleven in uw tuin dan is dat wel water. Hetzij in de vorm van een teil of emmer en anders als vijver. Als u vanwege uw tuinoppervlak of vanuit een klein budget maar één item kunt uitvoeren overweeg dan een waterelement, dit geeft altijd een hoog rendement.

Vissen in uw vijver zullen alles opeten wat in het water beweegt, dus liever geen vissen! Laat waterplanten zoveel mogelijk op een natuurlijke manier groeien. Laat in ieder geval één zijde van de vijver schuin aflopen, zodat allerlei schepsels de vijver makkelijk kunnen verlaten of juist bereiken. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan vogels die het heerlijk vinden om in laag water te poedelen.

5 – Leg een plek voor dood hout aan

Wat voorheen als afval beschouwt werd blijkt nu van groot belang voor een rijke biodiversiteit. Zo gaat het nu ook met dood hout, hier maakt u een stapel van (takkenril). Dode bomen en snoeiafval vinden hier een plek. U zult werkelijk versteld staan wat zo’n plek aan dierenleven trekt. Denk hierbij aan veel insecten maar bijvoorbeeld ook egels. Als u aan deze plek hout van bouwwerkzaamheden plaatst mag dit vooral geen bewerkt of van verf voorzien hout zijn. Deze houtrillen kunnen er fraai uitzien en een aanwinst in uw tuin zijn, denk hierbij aan zwammen en mossen.

• Maak uw tuin zo vogelvriendelijk mogelijk

6 – Maak uw eigen compost

Vrijwel niets aan plantaardig materiaal hoeft u tuin te verlaten. Afval heeft u dus vrijwel niet meer, dit is pure winst en stukken duurzamer. U maakt van het plantaardig (en zelfs van dierlijke oorsprong) materiaal nu uw eigen compost!

Behalve het voordeel dat u behaald uit kostenbesparing en het vergroten van de duurzaamheid van uw tuin is een composthoop een waar paradijs voor veel dierenleven. Er ontstaan in een composthoop ook veel (inheemse) schimmels en bacteriën. De makkelijk te produceren compost zorgt voor een gezonde bodem met alles wat daar in en op leeft. In een volgend deel gaan we meer in op maken van compost op een biologisch-dynamische wijze.

Terug naar boven

7 – Geef vogels het jaar door voedsel en water

Vooral tijdens de winter kan een aanvullende maaltijd het verschil betekenen tussen leven en dood. Het primaire voedsel voor tuinvogels bestaat uit bessen en zaadhoofden. De aanvulling vooral tijdens flinke kou bestaat uit: pinda’s, zonnebloemhoofden, zaden, keuken/etensresten en vetballen. Schoon en niet bevroren drinkwater is ook van levensbelang.

Uiteraard kiest u een plek waar katten geen kwaad kunnen. Dit voedsel en water is een eenvoudige manier om de biodiversiteit in uw tuin een flinke boost te geven.

8 – Wees niet al te netjes

Dit is dus geen excuus om er een rotzooitje van te maken! In plaats van blad weghalen in de winter maakt/harkt u er nu hoopjes van die u laat rusten. Stel veel snoeiwerk uit tot na de winter. Vaste (meerjarige) planten snoeit u nu na de winter. Het z.g.n afterlife van planten kunnen een waar sieraad zijn in uw borders en zijn de holle stelen een plek voor overwinterende insecten. Stapeltjes stenen zijn ook een goede plek voor veel overwinteraars.

Terug naar boven

9 – Laat een stuk gazon ‘verwilderen’

Gazon is er in overvloed en geeft deze monocultuur slechts een klein voordeel in biodiversiteit. In de V.S bijvoorbeeld bestaan veel tuinen voor het overgrote deel uit gras. Er is in de Amerikaanse tuinen zoveel gras dat een oppervlakte van Engeland en Wales tezamen gevuld kan worden met alleen maar gras. In het V.K. is er genoeg gras om Greater London in zijn geheel te voorzien van gras.

Als u een complete metamorfose van uw grasmat niet ziet zitten kunt u natuurlijk altijd een gedeelte van het gazon benutten voor een groter aandeel in biodiversiteit. U kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om een gedeelte wat amper word belopen door te laten groeien (verwilderen). Of u kiest voor een op uw omstandigheden toegespitst zadenmengsel te gebruiken.

Eerder hebben we bij tuinenstruinen.org al veel aandacht besteed aan dit onderwerp;

• GO WILD! – een bloemrijk grasveld in plaats van een keurig gazon
• GO WILD! – Gras vervangen door een Bloementapijt
• GO WILD! – Bodembedekkers als alternatief voor gras
• GO WILD! Een Wilde Bloemenweide in uw tuin

10 – Tuinier zo duurzaam mogelijk

Simpelweg geen of zo min mogelijk gebruik maken van brandstoffen die onvervangbaar (of eindig) zijn helpt al een hoop. Ook de aanschaf van bestrijdingsmiddelen op synthetische basis is niet duurzaam. Het liefst gebruikt u uw eigen compost om de grond te verbeteren. Immers, een gezonde bodem zorgt ook voor gezonde planten die minder snel ziek worden.

Ook door het vergroten van de biodiversiteit werkt in veel gevallen voor een gezondere tuin waar ziektes en plagen eerder een natuurlijke vijand hebben.

• GO WILD! Een gids voor het maken van een ‘natuurlijke’ tuin

Meest recente GO WILD! berichten:

• Met de juiste planten een ‘jaarrond’ bijen in de tuin of balkon
• By Oudolf: Oudolf Garden Detroit
• GO WILD! – Back to Nature
• Waarom tuinen essentieel zijn tijdens een Corona Pandemie (II)
• Dan pearson, De Wildste van allemaal!

Foto 1: Intratuin Naturalis

Terug naar boven