Een haag is een van de oudste manieren om een grens aan te geven. Hagen kunnen dienen als afbakening en bescherming. Hagen zijn ook vaak de plekken waar veel vogels voedsel en bescherming zoeken. Een haag kan ook een mooie achtergrond vormen voor uw beplanting. Door de opkomst van vaak foeilelijke bouwmarkt-schuttingen heeft de haag het moeilijk gekregen. Tijd om de schutting te vervangen voor een fraaie groene muur: Schutting eruit – Haag erin! 

Een haag van planten was de ideale vervanging van de puntige stokken die in de oudheid werden gebruikt om een nederzetting te beschermen. De eerste hagen bestonden uit veel verschillende planten die dicht en warrig groeide. Prins Maurits gebruikte voor de verdediging van zijn vestingwerken planten die warrig groeide en het liefst ook met veel doornen. Voorbeelden hiervan zijn te vinden bij de vestingwerken in Doetichem en Boertange. De prins gebruikte hiervoor Rosa rugosa (bottelroos) en Rosa canina (hondsroos) in een combinatie met Prunus spinosa (sleedoorn).

In de tuinarchitectuur worden hagen gebruikt om speciale tuinen af te schermen.  Bij baroktuinen werden tuinkamers gemaakt door middel van hagen als verlengde van het woongedeelte. In de negentiende eeuw was er in de bouwkunst een chaos aan stijlen. Tuinarchitecten laten zich dan inspireren door de zakelijke nuchterheid van het boerenerf waar ruimtes met elk hun eigen bestemming aanwezig waren, zoals de moestuin, siertuin, boomgaard en werkruimte.

In de cottagestijl is ook een streven naar deze eigen ruimten. In deze landelijke tuinstijl zie je hagen als grens tussen de altijdgroene tuin bij de bibliotheek, de bloementuin bij de woonkamer, de rozentuin bij de eetkamer, de moestuin bij de keuken en verder nog de vijvertuin.

De belangrijkste functies van hagen zijn:

• Afscherming van speciale tuinonderdelen.
• Afbakening van eigendom.
• Bescherming en beschutting waardoor er een microklimaat ontstaat.
• Spelelement zoals; doolhof of een loofgang of berceau als romantische doorgang .
• Sierelement als achtergrond van een border.

Met het oprukken van de tuinschermen zijn er veel hagen, vooral in stadstuinen, verdwenen. Zelfs een vogeltje als de mus is bijna uitgestorven door het verdwijnen van veel hagen. Terwijl er enkele tientallen jaren geleden nog volop van deze vogels de tuin bezochten. Vogels in de stad gebruiken hagen voor beschutting, bescherming en vinden er voedsel zoals insecten en bessen.

Het is wetenschappelijk bovendien bewezen dat hoe meer uitzicht u heeft op groen des te groter uw gevoel van welzijn, bedenk maar eens hoe we aan het woord behaaglijk komen. Bovendien vangen hagen fijnstof op.

Een mooie haag is de trots van elke tuinliefhebber.

De liguster, venijnboom (Taxus baccata), Buxus en de leylandii zijn wel de bekendste planten die voor een haag worden gebruikt.Er zijn echter veel meer coniferen, heesters en bomen die zich uitstekend lenen om als haag aangeplant te worden.

Liguster: Ligustrum ovalifolium en Ligustrum vulgare zijn de beste soorten voor een haag. De wortels van liguster kunnen echter veel te veel water en voeding aan de tuin onttrekken. Jaarlijks met een spade de wortels op +/- 40 cm van de haag afsteken.

Laurier of olijfwilg: Prunus laurocerasus (de laurier) vormt een grove ondoordringbare haag die door zijn enorme uitgroei het beste in een grote tuin thuis hoort. Cultivars als: ‘Caucasia’, ‘Herbergii’, ‘Reynvaaanii’ en ‘Rotundifolia’ zijn hier het beste geschikt voor. De laurierhaag wordt echter wat subtieler wanneer u Prunus lusitanica ‘Angustifolia’ (Portugese laurier) gebruikt.

De Elaeagnus ebbengei (olijfwilg) is meer geschikt als brede vrijwel wintergroene haag. Het blad van de olijfwilg geeft een grijzige indruk en de onopvallende bloesem geurt heerlijk in het prille voorjaar.

Buxus sempervirens is enorm populair als lage haag. Deze plant staat echter onder grote druk door een schimmelziekte die zich razendsnel aan het verspreiden is. Je hoeft buxus niet meteen uit je tuin te bannen. Als je de plant wat extra aandacht geeft, blijven ze gezond en zijn ze minder vatbaar voor schimmels.

Ilex crenata: een zeer geschikt alternatief voor buxus is de Ilex crenata (Chinese hulst) Deze ongedoornde soort is uitstekend om als lage haag te worden aangeplant. Ze hebben met hun kleine blaadjes veel weg van buxus. De voor hulst zo kenmerkende rode bessen ontbreken bij deze soort. Zowel de soort zelf als de cultivar ‘Convexa’ – met bolstaand blad – kunnen hiervoor worden aangewend.

Berberis, veel vertegenwoordigers van deze familie zijn goed geschikt als dichte tot halfhoge hagen. Het voordeel van zo’n haag is tegelijkertijd een nadeel: geen hond of kat komt erdoor dankzij de vele venijnige stekels, maar het onderhoud van deze haag kan door deze stekels een ramp zijn. Aanbevolen zijn Berberis frikartii ‘Amstelveen’, Berberis media ‘Parkjuweel’ en Berberis ‘Red Juwel’.

Bamboe is een uitgebreide familie waarbij Sinarundinaria nitida en Thamnocalamus spathaceus uitstekend zijn te gebruiken voor de haag. Beide soorten zijn in onze milde winters groenblijvend. Het is goed mogelijk deze hagen strak te houden. Het verdient aanbeveling om de oude staken regelmatig tot de grond af te knippen om te voorkomen dat deze gaan overhangen. Veel bamboesoorten bloeien éénmaal in de honderd jaar om daarna volledig af te sterven.

Camellia is geschikt als haagplant wanneer de tuin goed beschut ligt. Ook moet de tuin een zure grond hebben voor deze uitbundige vroegbloeier. Camellia williamsianum is de meest winterharde soort maar de Camellia blijft een gokje. Voldoet u tuin aan de goede eisen dan kan er een mooie informele haag ontstaan. De wit, roze en rode bloemen verschijnen dan in overvloed in het prille voorjaar of zelfs al in de winter.

Ook rozen zijn geschikt om een informele haag te verkrijgen. Rozenstruiken kunnen uitstekend een haag vormen, waarbij hoogten van anderhalf tot twee meter haalbaar zijn. Aanbevolen rozensoorten zijn o.a: ‘Fritz Nobis’ (open witroze bloemen) en ‘Madame Isaac Periere’ (heerlijk geurende gevulde helderroze bloemen). De floribundaroos ‘Fred Loads’ heeft bijna oplichtende roze bloemen. Voor hagen gebruiken we het liefst rozenstruiken met een zeer opgaande groeiwijze.

Ook de botanische rozen zijn over het algemeen goed te gebruiken als bloeiende haag. Aanbevolen botanische rozen zijn: Rosa rugosa ‘Roseraie de L’Hay’ en de Schotse roos ( Rosa pimpinellifolia)

Een prachtige informele haag kan worden verkregen door het gebruik van Hydrangea (hortensia). Een leuk halfhoog haagje is de Hypericum ‘Hidcote’. Spirea thunbergii en Spirea arguta ‘Grefsheim’ (spierstruik) kunnen zowel als redelijk strakke en als losse haag dienen. Viburnum opulus ‘Sterile’ (Gelderse roos) met zijn uitbundige witte bollen is ook een aanrader voor een losse haag.

Carpinus en Fagus. Voor velen is de beukenhaag en de haagbeuk een bekende. Beide zijn niet wintergroen maar houden wel het (dorre) blad vast, dit geeft nog enigzins beschutting. De Fagus (beuk) is iets gevoeliger voor wolluis dan de haagbeuk (Carpinus) en stelt meer eisen aan de grond, geen klei maar zanderige of humeuze grond. De haagbeuk (Carpinus) is gemakkelijker en stelt weinig tot geen eisen.

Een speciaaltje: Citroen! Een vrij ongewone plantensoort maar zeer geschikt om als strakke haag te dienen is de Poncirus trifoliata (citroen). Deze mediteraan ogende citrusplant vormt met zijn fraaie stekels een onneembare hindernis voor viervoeters. Door die opvallende stekels en zijn frisgroene twijgen is hij ook in de winter decoratief. In het voorjaar zorgen de kleine bloemen voor een geurexplosie. Vervolgens komen de groene vruchten die het formaat van pingpongballen hebben.

Jonge exemplaren zijn gevoelig voor (strenge) vorst en de groei is traag te noemen. Desondanks een aanrader!

Tip: Hogere hagen dwars op de kijkrichting geplaatst kunnen werken als coulissen.

Andere geschikte haagplanten:

• Cotinus coggygria – de pruikenboom
• Acer platanoides – esdoorn
• Alnus glutinosa – Els
• Cornus mas – kornoelje
• Chamaecyparis – cipres
• Crataegus monogyna – meidoorn
• Escallonia ‘Donald Seedling’
• Fuchia maggellanica – bellenplant
• Lavandula angustifolia – lavendel
• Malus (diversen) – appel
• Photinia x fraseri – glansmispel
• Picea omorika – Servische spar
• Salix species – wilg
• Symphoricarpus albus – sneeuwbes
• Taxus baccata – venijnboom
• Tilia europaea – linde

Tip: Wanneer u bomen tussen de haag plaatst moeten de boomkronen altijd boven de haag uitsteken.

Op de foto hierboven zien we een gecombineerde haag van:  Corokia “Geenty’s Green”, Vibernum tinus “Eve Price”, de manuka Leptospermum “Wiri Kerry” en Azalea “Mrs Kint” met roze en witte bloemen. De spiraal-vormsnoei is Taxus baccata.

 Gemengde haag.

Hagen die uit meerdere soorten bestaan zien we niet veel in Nederland. Toch kan dit veel verassende effecten opleveren. Een voorbeeld is een combinatie van Taxus en Ilex, beide groeien even hard. Combineer dus met planten met een soortgelijke groeiwijze en snelheid. Wanneer deze gemengde hagen strak worden bijgehouden dan is het wel aan te raden niet meer dan drie verschillende soorten in één haag te combineren.

Bomen tussen de haag.

Bij het aanplanten van een lagere – halfhoge – haag is het mogelijk om hierin kleinblijvende bomen aan te planten. Geschikte bomen hiervoor zijn o.a: de bolvormen van Robinia pseudoacacia ‘Umbraculifera’ (valse acacia), en Catalpa bignonioides ‘Nana’ (bolvormige trompetboom). Ook de Amelanchier lamarckii ‘Ballerina’ (krentenboompje) bij voorkeur als halfstam voldoet prima voor dit doel.

Vormsnoei.

Haagplanten als Taxus en Buxus lenen zich uitstekend voor vormsnoei. Op verschillende plekken kunt u in vorm gesnoeide figuren zoals zuilen of pyramides boven de haag uit laten steken. Strakke figuren in regelmaat herhaald geven de haag karakter. Bij blokhagen maakt u op regelmaat blokken niet hoger dan bijv. 30 cm en laat hier in het midden bijvoorbeeld een mooie stamroos uitsteken.

Strak of los.

Uiteraard wordt elke niet onderhouden haag een losse haag. Over het algemeen kiest u voor planten met klein blad en een compacte groeiwijze als u denkt aan een strakke haag. Voorbeelden hiervan zijn; Buxus, Ilex Crenata, Liguster, coniferen, Berberis en Cornus.

Voor losse, informele hagen kiest u voor planten met een meer open groeiwijze en groter blad. Hiervan zijn voorbeelden: Rozen, Camellia, Hydrangea (hortensia) en Ilex (hulst).

En nu de planten de grond in!

Over het algemeen genomen kan je groenblijvende planten van begin september tot eind oktober of van eind maart tot begin mei. Bladverliezende heesters kunnen van oktober tot april de grond in.

Het aantal planten per strekkende meter is verschillend, informeer dit bij de goede kweker waar u de planten koopt. Ter indicatie:

• buxushaagje van 30 cm hoog – 6 stuks per strekkende meter.
• Berberishaag van 100 cm hoog – 5 stuks per strekkende meter.
• Coniferenhaag van 200 cm hoog – 3 stuks per strekkende meter.
• Heesterhaag van 250 cm hoog – 2 stuks per strekkende meter.

Na het planten de kop voor 1/3 insnoeien bij bladverliezende planten. Dit bevordert de vertakking waardoor er een vollere haag komt.

Ga naar de Welkom pagina